31. januar – Nacionalni dan bez duvana
Svaki dan bez duvana je - DOBAR DAN
U Srbiji se obeležava 31. januar – Nacionalni dan bez duvana, ove godine, kao i prethodne, pod sloganom: „365 DANA BEZ DUVANA”. Prošlogodišnja kampanja se nastavlja sa ciljem postizanja kontinuiranog zdravstveno-promotivnog delovanja i slanja nedvosmislenih poruka u vezi sa štetnošću konzumiranja duvanskih proizvoda. Na ovaj način, pored ukazivanja na štetne efekte upotrebe duvana i svih duvanskih proizvoda, kao i svih vrsta izloženosti ovim proizvodima, posebno se naglašava značaj prestanka pušenja, što je u uslovima pandemije COVID-19 dobilo novu javnozdravstvenu dimenziju.
DETALJNIJE
Pušenje je dokazano jedan od najznačajnijih pojedinačnih faktora rizika koji utiče na prevremeno obolevanje, ali i umiranje, kako u svetu tako i kod nas. Naučno su čvrsto utemeljeni dokazi da je pušenje jedan od glavnih uzročnika kardiovaskularnih i oboljenja respiratornog sistema, počev od običnih prehlada, preko gripa, sve do upala pluća izazvanih infektivnim uzročnicima, dok je direktna veza između pušenja i preko 20 tipova i podtipova malignih oboljenja takođe naučno dokazana.
I pored Okvirne konvencije o kontroli duvana, koju je tokom skoro dve decenije od donošenja, potpisalo preko 160 zemalja, na svetu i dalje puši skoro svaki četvrti odrasli stanovnik, odnosno oko 1,3 milijarde ljudi. Ono što je pritom važno naglasiti jeste da skoro 80% pušača živi u zemljama sa niskim i srednjim prihodima. Poražavajuć je i podatak da 8 miliona ljudi širom sveta svake godine prevremeno umre usled upotrebe duvana, a čak oko 1,2 miliona samo od posledica izloženosti duvanskom dimu.
U Srbiji, najmanje 15.000 ljudi svake godine prevremeno umre zbog štetnih efekata ove navike.
Rezultati poslednjeg Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije iz 2019. godine, pokazuju da je naša zemlja, kada je reč o pušenju, u ne baš slavnom evropskom vrhu. I pored blagog pada u odnosu na rezultate ranijih istraživanja, 2019. godine pušilo je 31,9% stanovnika Srbije starijih od 15 godina. Najveći broj pušača nalazi se u starosnoj grupi 45 – 54 godine, njih 41,3%, ali zabrinjava podatak da je čak 14,4% ukupnog broja pušača u našoj zemlji pripada populaciji starosti između 15 i 19 godina, što odgovara srednjoškolskom periodu.
U prethodnim godinama, na globalnom, a bez mnogo zaostatka, i našem tržištu, pojavila se čitava paleta novih duvanskih i nikotinskih proizvoda. Zagrevani duvanski proizvodi i elektronske cigarete novi su veliki izazov u oblasti kontrole duvana, naročito kada se uzme u obzir ubrzani rast njihove popularnosti, pre svega, u populaciji adolescenata i mladih. U našoj zemlji, prema rezultatima iz 2019. godine, elektronske cigarete ili slične elektronske uređaje, svakodnevno ili povremeno, koristilo je 3,3% odraslih stanovnika. Prema rezultatima ESPAD istraživanja iz iste godine, elektronske cigarete je tokom života probalo čak 17,7%, a zagrevane duvanske proizvode 7% šesnaestogodišnjaka u Srbiji, što nedvosmisleno upozorava na potencijal novih trendova.
Ovakva raznovrsnost i dinamika tržišta duvanskih proizvoda jedan je od ključnih argumenata koji govore u prilog neophodnosti unapređenja postojeće zakonske regulative u oblasti kontrole duvana. Naši zakoni u ovoj oblasti donošeni su pre pojave novih proizvoda, tako da ih i ne prepoznaju na odgovarajući način. To praktično omogućava otvaranje zakonske “pukotine”, koja predstavlja prostor slobodnog i vrlo raznolikog tumačenja i primene pojedinih odredbi zakona na ove proizvode.
Pored tržišne komponente, potrebu za ažuriranjem aktuelnog zakonodavnog okvira diktiraju i rezultati brojnih nacionalnih istraživanja sprovođenih u prethodnom periodu. Između ostalog, ovi rezultati nam govore i da je skoro polovina stanovništva starijeg od 15 godina bila svakodnevno izložena duvanskom dimu u zatvorenom prostoru, a skoro isto toliko nepušača bilo je zabrinuto zbog štetnih posledica po sopstveno zdravlje usled izloženosti duvanskom dimu. U godini koja je prethodila više puta pomenutom Istraživanju iz 2019. godine, svaki četvrti pušač u Srbiji pokušao je da ostavi pušenje, dok je svaki drugi izrazio zabrinutost za svoje zdravlje zbog posledica pušenja.
Pandemija COVID-19 problemu pušenja dala je novu zdravstvenu dimenziju. Nakon brojnih oprečnih mišljenja s početka pandemijskog perioda, sad raspolažemo nespornim naučnim dokazima da korisnici duvanskih proizvoda predstavljaju osetljiviju grupu, kako u pogledu zaražavanja, tako i u smislu razvoja težih kliničkih formi bolesti. Sam put zaražavanja kod pušača je lakši jer je, tokom korišćenja cigareta i drugih duvanskih proizvoda, češće dodirivanje delova lica i zaštitne maske prstima. Poseban rizik od zaražavanja predstavljaju duvanski proizvodi koje mogu koristiti više osoba - poput nargila, mada to mogu biti i elektronski duvanski proizvodi. Pušenje i upotreba duvana negativno deluju na imuni sistem, što otežava sposobnost organizma da se brani od infekcije. Uz to, većina pušača ima redukovan kapacitet pluća što predstavlja problem upravo kod upala pluća, kada je potreba organizma za kiseonikom povećana ili kada je mogućnost da se kiseonik adekvatno iskoristi smanjena.
I pored sve čvršćih dokaza koji potvrđuju povećane rizike od obolevanja kod pušača, rezultati istraživanja Kancelarije za prevenciju pušenja iz 2020. godine pokazuju da epidemija COVID-19 nije na zdravstveno poželjan način uticala na pušačke navike stanovništva u Srbiji. Tokom prve godine trajanja pandemije, velika većina pušača u našoj zemlji, njih 91%, nije prestala da puši, dok je 4% pušača u tom periodu čak povećalo broj popušenih cigareta na dnevnom nivou. S druge strane, skromnih 4% pušača izjavilo je da je u ovom periodu uspelo da smanji broj popušenih cigareta, a tek 1% njih je tokom 2020. prestalo da puši.
COVID-19 bio je u protekle dve godine i još uvek je ogromna pretnja za ceo svet, za svaku zajednicu, za svakog pojedinca. Pandemija predstavlja gotovo nepodnošljiv teret za zdravstvene sisteme svih zemalja. Sve što smo proživeli u protekle dve godine nesumnjivo će ostaviti za sobom nesagledive posledice u svim sferama društva. Trebaće nam dosta fizičke i mentalne snage da se sa tim nosimo u periodu koji dolazi. Moramo raditi na tome da se oslobodimo i zaštitimo od svih dodatnih rizika, da redukujemo sve ostale pretnje po zdravlje, kako bismo imali kapacitete da saniramo ono što COVID-19 ostavlja za sobom. Sopstveno, ali i zdravlje drugih, moramo da čuvamo brižljivije nego ikad, da ga unapređujemo i mudro ga „akumuliramo“ za vreme koje dolazi. Svaki dan je važan. Svaki dan bez cigareta jedan je takav dan!
U Srbiji se obeležava 31. januar – Nacionalni dan bez duvana, ove godine, kao i prethodne, pod sloganom: „365 DANA BEZ DUVANA”. Prošlogodišnja kampanja se nastavlja sa ciljem postizanja kontinuiranog zdravstveno-promotivnog delovanja i slanja nedvosmislenih poruka u vezi sa štetnošću konzumiranja duvanskih proizvoda. Na ovaj način, pored ukazivanja na štetne efekte upotrebe duvana i svih duvanskih proizvoda, kao i svih vrsta izloženosti ovim proizvodima, posebno se naglašava značaj prestanka pušenja, što je u uslovima pandemije COVID-19 dobilo novu javnozdravstvenu dimenziju.DETALJNIJE
Pušenje je dokazano jedan od najznačajnijih pojedinačnih faktora rizika koji utiče na prevremeno obolevanje, ali i umiranje, kako u svetu tako i kod nas. Naučno su čvrsto utemeljeni dokazi da je pušenje jedan od glavnih uzročnika kardiovaskularnih i oboljenja respiratornog sistema, počev od običnih prehlada, preko gripa, sve do upala pluća izazvanih infektivnim uzročnicima, dok je direktna veza između pušenja i preko 20 tipova i podtipova malignih oboljenja takođe naučno dokazana.
I pored Okvirne konvencije o kontroli duvana, koju je tokom skoro dve decenije od donošenja, potpisalo preko 160 zemalja, na svetu i dalje puši skoro svaki četvrti odrasli stanovnik, odnosno oko 1,3 milijarde ljudi. Ono što je pritom važno naglasiti jeste da skoro 80% pušača živi u zemljama sa niskim i srednjim prihodima. Poražavajuć je i podatak da 8 miliona ljudi širom sveta svake godine prevremeno umre usled upotrebe duvana, a čak oko 1,2 miliona samo od posledica izloženosti duvanskom dimu.
U Srbiji, najmanje 15.000 ljudi svake godine prevremeno umre zbog štetnih efekata ove navike.
Rezultati poslednjeg Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije iz 2019. godine, pokazuju da je naša zemlja, kada je reč o pušenju, u ne baš slavnom evropskom vrhu. I pored blagog pada u odnosu na rezultate ranijih istraživanja, 2019. godine pušilo je 31,9% stanovnika Srbije starijih od 15 godina. Najveći broj pušača nalazi se u starosnoj grupi 45 – 54 godine, njih 41,3%, ali zabrinjava podatak da je čak 14,4% ukupnog broja pušača u našoj zemlji pripada populaciji starosti između 15 i 19 godina, što odgovara srednjoškolskom periodu.
U prethodnim godinama, na globalnom, a bez mnogo zaostatka, i našem tržištu, pojavila se čitava paleta novih duvanskih i nikotinskih proizvoda. Zagrevani duvanski proizvodi i elektronske cigarete novi su veliki izazov u oblasti kontrole duvana, naročito kada se uzme u obzir ubrzani rast njihove popularnosti, pre svega, u populaciji adolescenata i mladih. U našoj zemlji, prema rezultatima iz 2019. godine, elektronske cigarete ili slične elektronske uređaje, svakodnevno ili povremeno, koristilo je 3,3% odraslih stanovnika. Prema rezultatima ESPAD istraživanja iz iste godine, elektronske cigarete je tokom života probalo čak 17,7%, a zagrevane duvanske proizvode 7% šesnaestogodišnjaka u Srbiji, što nedvosmisleno upozorava na potencijal novih trendova.
Ovakva raznovrsnost i dinamika tržišta duvanskih proizvoda jedan je od ključnih argumenata koji govore u prilog neophodnosti unapređenja postojeće zakonske regulative u oblasti kontrole duvana. Naši zakoni u ovoj oblasti donošeni su pre pojave novih proizvoda, tako da ih i ne prepoznaju na odgovarajući način. To praktično omogućava otvaranje zakonske “pukotine”, koja predstavlja prostor slobodnog i vrlo raznolikog tumačenja i primene pojedinih odredbi zakona na ove proizvode.
Pored tržišne komponente, potrebu za ažuriranjem aktuelnog zakonodavnog okvira diktiraju i rezultati brojnih nacionalnih istraživanja sprovođenih u prethodnom periodu. Između ostalog, ovi rezultati nam govore i da je skoro polovina stanovništva starijeg od 15 godina bila svakodnevno izložena duvanskom dimu u zatvorenom prostoru, a skoro isto toliko nepušača bilo je zabrinuto zbog štetnih posledica po sopstveno zdravlje usled izloženosti duvanskom dimu. U godini koja je prethodila više puta pomenutom Istraživanju iz 2019. godine, svaki četvrti pušač u Srbiji pokušao je da ostavi pušenje, dok je svaki drugi izrazio zabrinutost za svoje zdravlje zbog posledica pušenja.
Pandemija COVID-19 problemu pušenja dala je novu zdravstvenu dimenziju. Nakon brojnih oprečnih mišljenja s početka pandemijskog perioda, sad raspolažemo nespornim naučnim dokazima da korisnici duvanskih proizvoda predstavljaju osetljiviju grupu, kako u pogledu zaražavanja, tako i u smislu razvoja težih kliničkih formi bolesti. Sam put zaražavanja kod pušača je lakši jer je, tokom korišćenja cigareta i drugih duvanskih proizvoda, češće dodirivanje delova lica i zaštitne maske prstima. Poseban rizik od zaražavanja predstavljaju duvanski proizvodi koje mogu koristiti više osoba - poput nargila, mada to mogu biti i elektronski duvanski proizvodi. Pušenje i upotreba duvana negativno deluju na imuni sistem, što otežava sposobnost organizma da se brani od infekcije. Uz to, većina pušača ima redukovan kapacitet pluća što predstavlja problem upravo kod upala pluća, kada je potreba organizma za kiseonikom povećana ili kada je mogućnost da se kiseonik adekvatno iskoristi smanjena.
I pored sve čvršćih dokaza koji potvrđuju povećane rizike od obolevanja kod pušača, rezultati istraživanja Kancelarije za prevenciju pušenja iz 2020. godine pokazuju da epidemija COVID-19 nije na zdravstveno poželjan način uticala na pušačke navike stanovništva u Srbiji. Tokom prve godine trajanja pandemije, velika većina pušača u našoj zemlji, njih 91%, nije prestala da puši, dok je 4% pušača u tom periodu čak povećalo broj popušenih cigareta na dnevnom nivou. S druge strane, skromnih 4% pušača izjavilo je da je u ovom periodu uspelo da smanji broj popušenih cigareta, a tek 1% njih je tokom 2020. prestalo da puši.
COVID-19 bio je u protekle dve godine i još uvek je ogromna pretnja za ceo svet, za svaku zajednicu, za svakog pojedinca. Pandemija predstavlja gotovo nepodnošljiv teret za zdravstvene sisteme svih zemalja. Sve što smo proživeli u protekle dve godine nesumnjivo će ostaviti za sobom nesagledive posledice u svim sferama društva. Trebaće nam dosta fizičke i mentalne snage da se sa tim nosimo u periodu koji dolazi. Moramo raditi na tome da se oslobodimo i zaštitimo od svih dodatnih rizika, da redukujemo sve ostale pretnje po zdravlje, kako bismo imali kapacitete da saniramo ono što COVID-19 ostavlja za sobom. Sopstveno, ali i zdravlje drugih, moramo da čuvamo brižljivije nego ikad, da ga unapređujemo i mudro ga „akumuliramo“ za vreme koje dolazi. Svaki dan je važan. Svaki dan bez cigareta jedan je takav dan!
Ukoliko želite da proverite koliko znate o štetnim efektima duvanskih proizvoda, možete rešiti test:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfpBcDUy7G-kVzK1EnufTgiA3M4Pm1PIcm29tRZ6iGN6hmKSQ/viewform 