Nedelja imunizacije u Evropi 27.04–03.05.2025. godine

Nedelja imunizacije u Evropi 27.04–03.05.2025. godine je godišnji događaj čiji je opšti cilj povećanje obuhvata imunizacijom jačanjem uverenja o potrebi zaštite svakog deteta od bolesti koje se mogu sprečiti vakcinacijom, sa posebnim akcentom na decu iz teško dostupnih vulnerabilnih i marginalizovanih grupa, koji je inicirala SZO u oktobru 2005. godine.

Ova dvadeseta po redu Nedelja imunizacije obeležava se pod sloganom „Imunizacija za sve je ostvariv cilj“ kako bi se promovisala svest o ulozi koju imunizacija ima u prevenciji bolesti i zaštiti života, sa akcentom na neophodnost visokog obuhvata imunizacijom u svakoj zajednici, kako bi se sprečilo epidemijsko javljanje sada, ali i u budućnosti. Održavanje kontinuiteta u sprovođenju nacionalnih programa imunizacije ima prioritet koji ni na koji način ne sme biti ugrožen.

Procenjuje se da se imunizacijom sačuva četiri miliona života godišnje. Svake godine se registruju dva do tri miliona smrtnih ishoda od pneumokoknih infekcija, rotavirusnih infekcija, difterije, tetanusa, velikog kašlja, malih boginja kod nevakcinisanih lica, među kojima je najviše dece ispod pet godina života. Imunizacija je doprinela iskorenjivanju velikih boginja i doprinosi iskorenjivanju dečije paralize, a broj obolelih od malih boginja, rubele, tuberkuloze, velikog kašlja, tetanusa i difterije je značajno opao.

U poslednjih 50 godina imunizacijom je spašeno 154 miliona života, šest svaki minut svake godine, od kojih 101 milion novorođene dece. Vakcina protiv morbila od uvođenja ima najznačajniji uticaj na redukciju smrtnosti odojčadi  za 60%. Vakcine protiv 14 zaraznih bolesti koje se koriste u kalendarima imunizacije u većini zemalja sveta doprinele su redukciji od 40% smrtnih ishoda na globalnom nivou.  Zahvaljujući vakcini protiv dečije paralize danas 20 miliona ljudi hoda, a bili bi nepokretni.

Evropski region SZO beleži preko 84.000 slučajeva pertusisa tokom 2023. godine, što je najveći broj zabeležen od 1994. godine. U 2024. godini u Republici Srbiji prijavljena su ukupno 1683 slučaja velikog kašlja sa tri smrtna ishoda  kod nevakcinisane dece mlađe od tri meseca. Najveći broj slučajeva registrovan je u uzrasnim grupama dece od 10 do 14 godina, odnosno 15 do 19 godina. U Beogradu je u epidemiji pertusisa, koja je prijavljena u decembru 2023. godine obolelo 1096 osoba, a 2 odojčeta uzrasta 2 i 3 meseca su preminula. U ovoj epidemiji poslednji slučaj je registrovan u novembru 2024. godine.

U 2024. godini prijavljeno je 127.350 slučajeva morbila u Evropskom regionu SZO, što je dvostruko veći broj u odnosu na  2023. godinu, a najveći u poslednjih 25 godina. Oko 40% slučajeva su deca uzrasta ispod 5 godina života, od kojih je polovina bila hospitalizovana. Registrovano je 38 smrtnih ishoda, od kojih 18 u epidemiji u Rumuniji.  Najveći broj slučajeva je registrovan u Rumuniji 30.692 i Kazahstanu 28.147. Pad obuhvata vakcinom, koji je nastao obustavljanjem ili odlaganjem imunizacije tokom pandemije kovid-19 doveo je do epidemijskog javljanja. Obuhvat prvom dozom MMR vakcine u Evropskom regionu SZO je opadao sa 96% u 2019. godini na 91% u 2023. godini. U periodu od 2000. do 2023. godine ostalo je preko 2 miliona dece koja nisu primila nijednu dozu vakcine.

Tokom 2024. godine na teritoriji Republike Srbije registrovana su 884 slučaja morbila sa jednim smrtnim ishodom uzrokovanim morbilima kod osobe sa teritorije Novog Pazara. Najveći broj slučajeva (80%) registrovan je na teritoriji Raškog okruga, u okviru epidemija prijavljenih u Novom Pazaru i Tutinu. Najveći broj slučajeva (51%) registrovan je u uzrasnoj grupi od jedne do četiri godine, pri čemu je većina obolele dece u ovoj uzrasnoj grupi (97,6%) bila nevakcinisana. Komplikacija u vidu upale pluća bila je prisutna kod 14 obolelih osoba, dok je zapaljenje mozga registrovano kod jedne obolele osobe. Prethodne 2023. godine registrovano je 50 slučajeva morbila u našoj zemlji, od kojih je većina (94%) bila nevakcinisana.

Na teritoriji Beograda tokom 2024. godine prijavljene su 2 epidemije morbila. Prva je prijavljena 22.02.2024. godine u kojoj je u periodu od 22.01. do 29.07.2024. godine obolela 101 osoba. Među obolelima 21 su deca, uzrasta od 0 - 4 godina, 15 obolelih je uzrasta 5-9 godina, 7 obolelih je uzrasta 10-14 godina, 6 obolelih je uzrasta 15-19 godina, 8 obolelih je uzrasta 20-29 godina, 10 obolelih je uzrasta 30-39 godina, 29 obolelih je uzrasta 40-49 godina i 5 obolelih je uzrsta 50-59 godina. U odnosu na vakcinalni status obolelih, 51 oboleo je nevakcinisan (50,5%). U ovoj epidemiji 15 obolelih osoba je hospitalizovano. Druga epidemija na teritoriji Beograda prijavljena je 19.12.2024. godine. Epidemija se prelila i u 2025. godinu i zaključno sa 23.04.2025. godine obolelo je 59 osoba.