Zika virusno oboljenje i mere prevencije

Zika virusno oboljenje je uzrokovano Zika virusom koje na ljude primarno prenose zaraženi komarci iz roda Aedes (uglavnom Aedes aegypti u tropskim krajevima).

Osobe koje su inficirane Zika virusom obično imaju blago oboljenje u vidu povišene temperature, ospe, bolova u zglobovima i mišićima, glavobolje i konjuktivitisa. Za sada ne postoji vakcina, niti specifična terapija. Najbolja mera prevencije je izbegavanje uboda komaraca. Za sada je dokazana cirkulacija virusa u Africi, Americi, Aziji i Pacifiku.

Simptomi
Inkubacioni period iznosi od 3 do 12 dana. Jedna od pet inficiranih osoba će imati simptome bolesti. Simptomi Zika virusnog oboljenja su obično blagi u vidu povišene temperature, ospe, bolova u zglobovima i mišićima, glavobolje i konjuktivitisa i obično traju od 2 do 7 dana.

Transmisija
Zika virus se na ljude prvenstveno prenosi ubodom inficiranog komarca iz roda Aedes, uglavnom Aedes aegypti u tropskim krajevima. Ovo je isti rod komaraca koji prenosi virus žute groznice, denge i čikungunje.

Takođe, utvrđeno je da se virus može preneti sa majke na dete transplacentarno ili tokom porođaja ukoliko je majka inficirana. Prema navodima Svetske zdravstvene organizacije, postoji naučni konsenzus da Zika virusna infekcija tokom trudnoće (prva 2 trimestra trudnoće) dovodi do pojave mikrocefalije kod beba, kao i da je povezana sa pojavom Guillian - Barre syndroma.

U nekoliko zemalja dokumentovan je i prenos infekcije seksualnim putem.

Zika virusne epidemije su prvi put prijavljene na Pacifiku (ostrvo Jap i Francuska Polinezija) u 2007. i 2013. godini, u Južnoj Americi (Brazil i Kolumbija) i na Afričkom kontinentu (Kapo Verde), u 2015. godini. Do 01.07.2016. godine 50 zemalja je prijavilo slučajeve lokalne transmisije u poslednja 3 meseca.

Zika virus se dijagnostikuje PCR metodom i serološkom analizom (u cilju utvrđivanja prisustva specifičnih Zika IgM antitela).

Prevencija

Za sada ne postoji vakcina, niti specifičan tretman ovog oboljenja.
Komarci i njihova staništa predstavljaju značajan faktor rizika za Zika virusnu infekciju. Prevencija i kontrola se zasniva na redukciji brojnosti komaraca i njihovih staništa, a najbolji način prevencije jeste zaštita od uboda komaraca, primenom sledećih mera:

 

• Upotreba repelenata na otkrivenim delovima tela prilikom boravka na otvorenom;
• Nošenje komotnije, svetle odeće dugih nogavica i rukava (komarci mogu da ubodu kroz pripijenu odeću);
• Izbegavanje boravka na otvorenom u vreme najintenzivnije aktivnosti komaraca (u zoru i u sumrak);
• Upotreba zaštitnih mreža protiv komaraca na prozorima, iznad kreveta;
• Savetuje se da svi putnici koji putuju u zahvaćena područja (Olimpijske igre) preduzmu lične zaštitne mere, kako bi prevenirali ubode komaraca, a osobe sa bolestima imunog sistema, hroničnim oboljenjima, trudnice i deca koja odlaze u zahvaćena područje potrebno je da prethodno konsultuju svog lekara;
• Pomenute mere prevencije treba da primenjuju i pacijenti koji su oboleli od Zika infekcije u cilju sprečavanja prenošenja uzročnika bolesti na neinficirane komarce iz okoline obolelog;
• Savetuje se da trudnice ili žene koje planiraju trudnoću razmotre odlaganje putovanja u zahvaćena područja;
• Putnici koji u okviru tri nedelje od povratka sa puta imaju simptome denge, čikungunje ili Zika virusnog oboljenja, potrebno je da se jave svom lekaru;
• Potrebno je da trudnice koje su boravile u područjima zahvaćenim Zika virusom navedu taj podatak prilikom sledeće posete ginekologu u cilju adekvatnog monitoringa;
• Imajući u vidu dokumentovan seksualni put prenosa infekcije, svim osobama koje su boravile u zemljama sa prijavljenom epidemijom Zika virusne infekcije,savetuje se upražnjavanje zaštićenih seksualnih kontakata u trajanju od 2 meseca (ukoliko nisu imale nikakve simptome), odnosno 6 meseci ukoliko su imale klinički manifestnu Zika virusnu infekciju.