Epidemiološki značaj infektivnih bolesti u dečijim kolektivima

U toku prethodnih decenija broj dece u dečijim vrtićima je značajno porastao širom sveta, što je značajno uticalo na karakteristike bolesti u dečijim kolektivima. Deca u vrtićima 2,5-3,5 puta više obolevaju od infektivnih bolesti u poređenju sa decom van kolektiva.

Deca koja pohađaju kolektiv imaju težu kliničku sliku, duže trajanje simptoma bolesti, češće posete pedijatru, češće prepisanu antibiotsku terapiju i povećan rizik za nastanak antimikrobne rezistencije.

Najvažniji faktori rizika za razvoj infektivnih bolesti u dečijim kolektivima su:

• karakteristike kolektivnog smeštaja (popunjenost smeštajnih kapaciteta)
• sanitarno higijenski uslovi u objektu,
• nerazvijenosti imunog sistema dece,
• način upoznavanja okoline (puzenje, ispitivanje predmeta rukama, ustima),
• nedovoljno razvijene higijenske navike.

Respiratorne infekcije, sa 90% učešća su najčešće infekcije povezane sa boravkom dece u predškolskim ustanovama, što je i razumljivo imajući u vidu da je kapljično širenje uzročnika zaraznih bolesti najefikasnije. Deca u kolektivu, mlađa od 3 godine, 2-3 puta češće obolevaju od respiratornih infekcija. Dužina trajanja infekcije i klinička slika je teža, pa je i hospitalizacija češća. Nema razlike u uzročnicima respiratornih infekcija među decom u kolektivima i dece koja ne pohađaju kolektiv. Najčešće infekcije iz ove grupe su streptokokne infekcije u vidu angine ili šarlaha, zapaljenja srednjeg uha, grip, varičela i ređe bakterijski meningitis.

Kontaminacija ruku (zaposlenih i dece), predmeta i površina u okruženju povećava učestalost raspiratornih bolesti, ali i dijareja u dečijim kolektivima. Neadekvatna priprema hrane životinjskog porekla (meso, mleko, jaja) je čest izvor crevnih infekcija. Za razliku od respiratornih, crevne infekcije kod dece u kolektivima su mnogo ređe. Među decom mlađom od 3 godine, a koja pohađaju vrtić, oko 20% poseta pedijatru povezano je sa dijarejom. Najčešći uzročnici infekcija digestivnog sistema su enterovirusi (rotavirus, norovirus, koksaki virus, hepatitis A), bakterije (Salmonela, Kampilobakter, Ešerihija koli, Šigela) ili paraziti (Lamblija). Najmlađi su često asimptomatski (bez ispoljene kliničke slike) nosioci različitih infektivnih agenasa (norovirus, rotavirus, lamblija, hepatitis A).

Deca u kolektivu su u povećanom riziku za parazitarne infekcije kože poput vašljivosti glave i šuge. Ove infekcije usled bliskog kontakta među decom nose potencijal za pojavljivanje u epidemijskoj formi, ukoliko se ne prepoznaju na vreme i ne preduzmu odgovarajuće mere.

Glavne preporuke za kontrolu infekcija u kolektivnom smeštaju:

• promocija zdravlja dece i zaposlenih (rutinski dnevni nadzor i imunizacija dece, redovni sanitarni pregledi zaposlenih),
•  kontinuirana dvosmerna saradnja roditelja, kolektiva i zdravstvenog sistema (pedijatar, epidemiolog),
•  higijena ruku, predmeta opšte upotrebe, sredine,
• pravilno rukovanje namirnicama,
• isključivanje zaposlenih i dece iz kolektiva u slučaju infekcije,
• edukacija zaposlenih, roditelja i dece.