Međunarodni dan fizičke aktivnosti „Kretanjem do zdravlja“ i u 2016.

Fizička aktivnost definiše se kao svaki pokret tela nastao kao rezultat rada skeletnih mišića, koji dovodi do utroška energije. Nedovoljna fizička aktivnost identifikovana je kao četvrti vodeći uzrok opšteg mortaliteta - ona dovodi do oko 3,2 miliona smrti godišnje, što predstavlja oko 6% svih smrtnih ishoda u svetu za godinu dana, dok je u evropskom regionu odgovorna za oko milion smrtnih ishoda, odnosno za svaku desetu smrt tokom godine. Takođe, nedovoljna fizička aktivnost dominantno je odgovorna za pojavu skoro svakog četvrtog slučaja raka dojke, debelog creva i dijabetesa, kao i za skoro svaki treći slučaj ishemijske bolesti srca.

Sagledavajući veličinu, ali i zdravstveni, socijalni i ekonomnski značaj svakog od ovih problema, i uviđajući ulogu koji fizička aktivnost ima u njihovoj prevenciji i kontroli, zemlje članice Evropskog regiona Svetske zdravstvene organizacije, odlučile su da proglase 10. maj Međunarodnim danom fizičke aktivnosti, koji se obeležava pod sloganom „Kretanjem do zdravlja“.

Čak dve trećine odraslog stanovništva ne dostiže preporučeni, minimalni nivo fizičke aktivnosti – 30 minuta dnevno. Samo oko 34% mladih Evropljana, starosti 11, 13 i 15 godina, upražnjava nivo fizičke aktinosti dat u aktuelnim vodičima.

Rezultati Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije iz 2013. godine, pokazuju da 43,6% našeg stanovništva starijeg od 15 godina u toku rada (koji obuhvata plaćeni i neplaćeni posao, rad u kući, brigu o porodici, studiranje i učenje) sedi ili stoji. Kada govorimo o navikama stanovnika glavnog grada, čak 61,2% odraslih Beograđana tokom svog rada sedi ili stoji, Beograđanke značajno češće u odnosu na svoje muške sugrađane (65,1% prema 56,7%). Odrasli stanovnici Beograda u proseku sede čak 6 sati dnevno, što je za jedan sat više nego odrasli stanovnici Srbije. Beleži se da među žiteljima glavnog grada više u odnosu na pomenuti prosek sede stanovnici gradskih naselja (6,2 sata), kao i osobe sa višim i visokim obrazovanjem (6,6 sati).

Tridesetnominutno hodanje u toku dana, prilikom odlaska ili povratka sa nekog mesta, upražnjavalo je tek nešto više od polovine stanovnika Beograda – 52,4%, u čemu su muškarci opet prednjačili (55,4% u odnosu na 49,6% svojih sugrađanki), dok je svakodnevnu vožnju biciklom u trajanju od najmanje 10 minuta praktikovalo samo 2,1% stanovnika Beograda, čak pet puta manje u odnosu na stanovništvo Srbije, što se donekle može objasniti nedostacima saobraćajne infrastrukture glavnog grada za ovaj vid transporta i rekreacije.

Beograđani su, prema rezultatima Istraživanja, u odnosu na stanovništvo Srbije, prednjačili jedino u bavljenju organiztovanom rekreacijom, fitnesom i sportom najmanje tri puta nedeljno, što je upražnjavalo 11,4% odraslih stanovnika Beograda, dok je u Srbiji ovaj procent iznosio 8,8%. Kao i u Srbiji, i u Beogradu, navika bavljenja sportom i rekreacijom je zastupljenija kod muškaraca.

 Podizanje nivoa fizičke aktivnosti nije samo problem pojedinca. Ovi podaci ukazuju da je podizanje svesti o značaju fizičke aktivnosti pitanje koje zahteva šire društveno uključivanje, uz adekvatan multisektorski, multidisciplinarni i kulturološki prihvaljiv pristup.
Glavni cilj aktivnosti vezanih za obeležavanje Međunarodnog dana fizičke aktivnosti, koje se kreću od globalnih do onih u okvirima lokalne zajednice, jeste podizanje svesti stanovništva svih uzrasta o značaju fizičke aktivnosti u prevenciji hroničnih nezaraznih bolesti. Takva promena svesti ima dalje za cilj da dovede do promene ponašanja u smeru učešća u fizičkim aktivnostima, koliko god je to moguće - u skladu sa uzrastom, zdravstvenim stanjem, slobodnim vremenom i drugim okolnostima.

Umerena, ali redovna fizička aktivnost, kakva je hodanje, vožnja bicikla ili bavljenje timskim sportovima, ima značajno blagotvorno dejstvo na zdravstveno stanje svakog pojedinca. Primera radi, fizička aktivnost smanjuje rizik za nastanak kardiovaskularnih bolesti, raka debelog creva, dojke, šećerne bolesti, kao i depresije. Takođe, odgovarajući nivo fizičke aktivnosti smanjuje rizik od padova, preloma kuka i/ili kičmenih pršljenova. Bitno je naglasiti da je fizička aktivnost ključni faktor dostizanja i održavanja brojnih drugih aspekata zdravog stila života – nepušenja, stanja optimalnog energetskog balansa i uhranjenosti, smanjenja nasilja, stresa i socijalne izolacije, što je naročito važno u starijoj životnoj dobi.

Termin „fizička aktivnost“ ne treba mešati niti poistovećivati sa terminom „vežbanje“ ili „treniranje“. Vežbanje je uži pojam, potkategorija fizičke aktivnosti – ono je planirano, struktuirano, repetitivno i obavlja se sa ciljem postizanja poboljšanja ili održavanja jednog ili više aspekata fizičke spremnosti. Dakle, fizička aktivnost može podrazumevati i ovaj vid vežbanja, uz ostale pokrete koji su proizvod igranja, svakodnevnih aktivnosti, transporta, kućnih poslova i aktivnosti rekreativnog tipa.

Važno je napomenuti da svaku fizičku aktivnost, naročito u starijem dobu, treba planirati tek nakon savetovanja sa izabranim lekarom i obavljenih odgovarajućih kontrolnih pregleda, a samo sprovođenje aktivnosti preporučljivo je upražnjavati uz stručni nadzor.

 

Pogledajte: Preporuke SZO o fizičkoj aktivnosti u funkciji očuvanja i unapređenja zdravlja po starosnim grupama

Погледајте и лифлет: Шетња - активност за бољи квалитет вашег живота