Svetski dan borbe protiv tuberkuloze - 24. mart 2018.

„Obrati pažnju na tuberkulozu“

Prema proceni Svetske zdravstvene organizacije (SZO), u svetu je tokom 2016. godine 10,4 miliona ljudi obolelo, dok je u istoj godini 1,67 miliona ljudi umrlo od tuberkuloze. Ovakva učestalost oboljevanja i umiranja svrstala je tuberkulozu kao deveti po učestalosti uzrok smrti u svetu u 2016. godini.

Tuberkuloza se, dugo unazad, vezuje za  društva i zajednice u kojima postoje ograničenja u poštovanju ljudskih prava i dostojanstva. Činjenica je da je opterećenje ovom bolešću najveće u sredinama koje odlikuju siromaštvo, stigmatizacija i marginalizacija, u grupama kao što su: migranti, izbeglice, stare osobe, žene i deca i sl.

Faktori kao što su pothranjenost, loši uslovi stanovanja i sanitacije, udruženi sa drugim faktorima rizika kao što su upotreba duvana i alkohola i dijabetes, utiču na veću podložnost obolevanju. Sve to dodatno je povezano i sa manjom dostupnosti lečenja i nedostatkom socijalne zaštite, što dovodi do začaranog kruga siromaštva i lošeg zdravlja. Ipak, važno je znati da svako može da dobije tuberkulozu!

Jednom godišnje, svakog 24. marta, oči celokupne javnosti usmerene su na tuberkulozu. Ovaj dan ima za cilj da upozori da tuberkuloza nije bolest prošlosti i da ne sme biti zaboravljena!

Stanje u Srbiji

U 2016. godini, prijavljeno je ukupno 837 obolelih od svih oblika tuberkuloze koji podležu obaveznom prijavljivanju, što čini stopu od 11,82 obolelih na 100.000 stanovnika. Iste godine, zabeleženo je 20 umrlih od tuberkuloze. Najveća zastupljenost novoobolelih u posmatranoj godini bila je u Raškom i Mačvanskom okrugu. Dugogodišnje praćenje ovog oboljenja govori nam da Republika Srbija beleži kontinuiran trend smanjenja stope prijavljivanja tuberkuloze, sa 37/100.000 u 2003. godini, na približno 12/100.000 stanovnika u 2016. godini, što nas, posmatrano u regionu Evrope, svrstava među zemlje sa niskim opterećenjem tuberkulozom.

Stanje u Beogradu

Prema podacima iz elektronske baze podataka o obolelima od tuberkuloze u Beogradu, u 2017. godini, registrovano je ukupno 197 novoobolelih, što čini stopu od 11,87 obolelih na 100.000 stanovnika. Skoro dve trećine njih (65%) pripadalo je starosnoj grupi preko 50 godina (65%), dok je najmanje obolelih bilo u populaciji mlađih od 19 godina (2,5%).

Posmatrano u vremenskom periodu od 2005. do 2017. godine, u glavnom gradu je registrovano ukupno 4.241 obolelih osoba, od toga 90,3% sa plućnim i 9,7% sa vanplućnim oblikom bolesti. Pozitivno je i delimično ohrabrujuće što se u navedenom periodu beleži smanjenje stope prijavljivanja tuberkuloze. Najviše vrednosti incidencije zabeležene su 2005. godine (33,3 na 100.000 stanovnika), a najniže  u 2016. godini (10,7 na 100.000 stanovnika), dok je prosečna godišnja stopa incidencije u posmatranom periodu iznosila 19,6 na 100.000 stanovnika.

Incidencija tuberkuloze u Beogradu (2005-2017)

U periodu od 2011-2017. godine,  od tuberkuloze je u Beogradu umrlo 26 bolesnika. Treba napomenuti da prosečno učešće umrlih od tuberkuloze iznosi 4,6% u odnosu na ukupan broj umrlih od svih zaraznih bolesti u navedenom sedmogodišnjem periodu.

Primarnu prevenciju obolevanja od tuberkuloze predstavlja imunicacija BCG vakcinom. U periodu od 2011. do 2017. godine obuhvat novorođene dece imunizovane BCG vakcinom kreće se u rasponu od 99,3% u 2013. do 95,8% u 2017. godini, prosečno 98,8% planirane dece.

Šta je cilj obeležavanja Svetskog dana borbe protiv tuberkuloze?

Srbija se, kao i svake godine, i 24. marta 2018. pridružuje globalnoj kampanji obeležavanja Svetskog dana borbe protiv tuberkuloze. Ove godine, posebna pažnja biće posvećena zajedničkim naporima svih ključnih institucija i organizacija da se ukaže na još uvek veliki broj ljudi u našoj zemlji koji boluje od tuberkuloze, kao i naglašavanje stava da zapostavljanje kontinuiranih napora na kontroli ove bolesti može biti opasno i u zemljama sa niskim opterećenjem, pre svega zbog prisustva rezistentnih oblika bolesti koji se teže leče i povećane mobilnosti stanovništva.

Nacionalni program kontrole tuberkuloze u Republici Srbiji sprovodi se u okviru Programa zdravstvene zaštite stanovništva od zaraznih bolesti. Ustanova koja obavlja referentne poslove za oblast tuberkuloze je Klinika za pulmologiju Kliničkog centra Srbije, sa Nacionalnom referentnom laboratorijom za dijagnostiku tuberkuloze (NRL), čiji se jedan deo nalazi na samoj Klinici dok se drugi nalazi na Institutu za mikrobiologiju i imunologiju Medicinskog fakulteta u Beogradu.

Ceo tekst možete pogledati ovde.