Međunarodni dan osoba sa invaliditetom 3. decembar

Obeležavanje Međunarodnog dana osoba sa invaliditetom je pokrenuto 1992. godine rezolucijom Generalne skupštine Ujedinjenih nacija 47/3 sa ciljem promovisanja prava i dobrobiti ovih osoba u svim sferama društva i povećanja svesti o njihovom položaju u datim aspektima političkog, društvenog, ekonomskog i kulturnog života.

Tema za 2018. godinu je Osnaživanje, uključivanje i jednakost osoba sa invaliditetom.

Ovogodišnja tema ima fokus na njihovom osnaživanju za inkluzivni, pravičan i održivi razvoj, kao deo Agende 2030. Radi postizanja ciljeva održivog razvoja, neophodan je timski rad Vlade, osoba sa invaliditetom i njihovih reprezentativnih organizacija, akademskih institucija i privatnog sektora.

U svetu više od jedne milijarde ljudi ili oko 15% stanovništva, živi sa nekom vrstom invaliditeta, od toga 80 % živi u zemljama u razvoju. Više od 100 miliona osoba sa invaliditetom čine deca.

Na osnovu studije Republičkog zavoda za statistiku objavljene 2014. godine pod nazivom „Osobe sa invaliditetom u Srbiji‘‘ autora Milana M. Markovića koja je bazirana na rezultatima Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine, u Republici Srbiji je registrovano 571.780 osoba sa invaliditetom a u Beogradskom regionu 98.424 osobe. Oko 60% ovih osoba ima probleme sa hodom/penjanjem uz stepenice a oko 40% sa vidom.

Invaliditet predstavlja značajno oštećenje zdravstvenog stanja i telesnih funkcija pojedinca u odnosu na postavljene standarde zdravlja u populacionoj grupi kojoj on pripada, a može se posmatrati i kao individualno funkcionisanje koje je često praćeno telesnim oštećenjem, senzornim, kognitivnim i intelektualnim poremećajima i raznim vrstama hroničnih oboljenja.

Osobe sa invaliditetom, "najveća svetska manjina", uglavnom su slabijeg zdravlja, nižeg obrazovanja, slabijeg ekonomskog statusa i sa većom stopom siromaštva u odnosu na osobe bez invaliditeta. Sve navedeno je najčešće posledica nedostupnosti različitih usluga (iz oblasti informacionih tehnologija, prevoza itd.) i mnogih drugih prepreka sa kojima se suočavaju tokom života. Ove prepreke se mogu odnositi kako na fizičko okruženje, tako i na zakone ili politike, društvene norme i postojanje diskriminacije.

Osobe sa invaliditetom su u mnogo većem riziku od nasilja: 

• Deca sa smetnjama u razvoju su skoro četiri puta u većem riziku da dožive nasilje od dece bez invaliditeta.
• Odrasli sa nekom vrstom invaliditeta su 1.5 puta češće žrtve nasilja od onih bez invaliditeta.
• Odrasli sa poremećajima mentalnog zdravlja su u skoro četiri puta većem riziku od doživljavanja nasilja.

Faktori koji dovode do većeg rizika za nasilje kod ovih osoba su stigma, diskriminacija, nedovoljno znanja o problemu, kao i nedostatak socijalne podrške za osobe koje se o njima staraju. Prepreke sa kojima se suočavaju osobe sa invaliditetom, štete društvu u celini. Uklanjanjem barijera, one će dobiti mogućnost da u potpunosti učestvuju u društvenom životu, što predstavlja dobrobit za čitavu zajednicu.